Bu yazı Modern Athletik and Coach 1984-3’ten çevrilmiştir.
Yazar uzun zamandır gülle
atmada en iyi atış açısı üzerinde çalışmaktadır. Atış açısı biomekenik açıdan
atış yüksekliği ve hızına bağlıdır. Bu iki etmenden atış hızı verim belirlemede
daha önemli bir etkendir.Genel olarak 40 derece olan açıdır. Kuramsal olarak bu
açının altında yada üstünde yapılan atışlarda mesafe daha kısadır. Açının bu
şekilde belirtilmesinin nedeni güllenin 2.3-2.44 m yüksekten atılması ama
ölçümün zeminden yapılmasıdır.
Uygulamada ise sadece bazı gülle atıcıları bu 40 derecelik açıyı
kullanabilmektedir. Dysan bu bulguyu kabul etmekte ve şunu eklemektedir ”Yataya
yakın olarak yapılan atışlardaki atış
kuvveti daha çok hızın elde edilmesini sağlamaktadır. Gülle atma dinamiği
üzerinde yapılan çalışmalarda bir atlet için atış hızının en uygun atış açısına
göre daha önemli olduğu bulunmuştur. Atış hızını yaratan etmenler en uygun atış
açısını yaratan etmenler ile çakışmaktadır”
Çatışan etmenler nelerdir? Bu
etmenler belli ölçüde atletin anatomik ve fizyolojik özellikleri ile ilgilidir.
Hangi alanda böyle bir durumun ortaya çıktığını anlamak için araştırma tasarısı
Lowa Üniversitesi’nden Dr.Janes Hay’a sunulmuştur. Hay’ın yaptığı çalışmalardan
ilginç sonuçlar ortaya çıkmıştır. Deney ile ilgili bazı sınırlamalar aşağıda
belirtilmiştir.
1)Deneyde sadece 8 kişi
kullanılmıştır
2)Denekler antremansızdır
3)Test yapısal olarak
izometriktir
4)Bireylerin atışı bir uzanım
noktasından gerçekleştirmeleri(omuzdan 5 cm uzaklıkta)
Dr.Hay’ın testin tanımı ve
neticeleri ile ilgili açıklaması aşağıda verilmiştir:
|
DENEK |
EN İYİ AÇI |
|
1 18 derece 2 16 derece 3 12 derece 4 12 derece |
5 17 derece 6 1 derece 7 19 derece 8 29 derece |
|
X 16 derece |
“Birkaç masa birleştirilip altına bir kuvvet platformu
yerleştirilmiştir. Daha sonra uzunluğu ayarlanan bir zincirin ucu kuvvet
platformunun merkezine diğer ucuna ise 5 cm çapında boş silindir
yerleştirilmiştir. Deneklerin dur olması sağlanmış, zincirin uzunluğu silindirin
omuzdan 5 cm uzakta kalacak şekilde ayarlanmıştır. Verilen komut ile denekler
silindir üzerinde maximun kuvvet uygulamışlardır.0-13-26-40 derecelik açılara
gelen 4 ayrı pozisyon belirlenmiştir.denekler belirlenen açılarda birer deneme
yapmışlardır. Denemeler sıra ile yapılmalıdır. Elde edilen sonuçlar bize her
denemedeki yatay ve dikey kuvvetleri vermiştir
Çizelge 1’de verilen sonuçlar
gözden geçirildiğinde üç önemli nokta dikkat çekmektedir
1) 8 denekten 6’sı için en
uygun açılar 11-19 derece arasında elde edildi
2) 2 denekte kural dışı
olarak 1 ve 28 derece gözlendi
3) Deney sırasında sistematik
bir değişim gözlenmedi
Deneyin sonucu olarak en
fazla kuvvetin 10-20 derece açılarında kullanıldığı görülebilir
Dr.Hay tarafından önerilen
açılardan 40 derece mekaniksel en uygun açıdır. Dyson ise serbest düşmede en
yüksek hızların 40 derece altındaki açılarda gerçekleştiğini belirtmektedir. Elbette
statik sırtüstü yatma pozisyonu ile ayakta sık olarak yapılan gülle atışı
arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır.
Bununla birlikte deney teknik
ve antrenman için bazı yorum olasılıklarını da ortaya çıkarmaktadır
TEKNİK : Güç
kullanımı için uygun açıların 10-20 derece
arasında (x=16 derece) olmasından dolayı gülle atıcısının kolu düşük
açılar oluşturabilecek bir biçimde tutması en uygun güç kullanımını
getirmektedir.
Diğer yandan serbest bırakma
için en uygun açılar 20-30 derece bu açıdan yazar iki olası çözüm önermektedir.
1)Omuz
Hareketi : Bu içsel olarak gülle atıcısının yaptığı bir eylemdir. Gülle atıcısı
gerçekte gövdesine göre sık bir biçimde
gülleyi itmez. Serbest bırakma anında gövde geriye doğru az bir miktarda eğilir
ve bu anda omuzun açıyı arttıracak hareketi ve kol için en gerekli atış açısı
değişmemiş olur. Bu açıdan omuz hareketi en fazla gerilimi elde etmek için
doğal hareketi ve arzu edilen itiş sonrası gerilimin bir sonucu olarak
düşünülmelidir.
2)Bacak
Hareketi : Serbest bırakma anında bacaklar çok iyi zamanlanmış bir kuvvet
ile yukarıya doğru uzanır. Bu hareket serbest bırakma için gerekli olan en uygun açıya vücudu getirir.
Böylece kol itilirken gövdeye dik yanda ek bir kuvvet gövdeye paralel yanda
olan kuvvete eklenir. Gövdeye dik yandaki harekat arzu edilebilen serbest
bırakma açısında istenilen kuvveti oluşturur. Benzer bir hareket disk atma
sorununun bir parçasını oluşturur
Zamanlamanın çok dikkatli olarak yapılması gerekir. Buna karşın
beklenenden fazla mesafeler bunun ödülüdür.
Antrenman: Bench pres gülle
atıcısının temel bir çalışmasıdır. Genel olarak gülle atıcıları bunu 40 derece açıda
uygularlar. Deneylerin sonucuna göre en uygun açı 16 derecedir. Bu açıdan bu
dereceye yakın olarak bench pressin uygulanması gerekmektedir.