100 METRE ENGELLİ VE 110 M.
ENGELLİ ZAMAN ANALİZ RAPORU
Bu rapor XXIV’ ncü
Olimpiyat oyunlarında derlenmiştir.
1.GİRİŞ:
Seul’da yapılan Olimpiyat Oyunlarında her iki engel yarışması rahatlıkla kazanılmış ve olimpiyat rekoru kırılmıştır. Roger Kıngdom (USA), dört yıl evvel Los Angeles’te kazandığı altın madalyayı korumuş, Colin Jackson (GBR) ikinci, Tonie Campbell (USA) üçüncü olmuştur. Kingdom’un derecesi 12.98, deniz seviyesinde koşulan en iyi ikinci derecedir. (Nekemiah’ın 1981’deki 12.93’lük dünya rekorunun ardından)
Bayanlarda ise Yordonka Donkova (BUL), 12.38 ile Glaroia Sıebert (GDR) ve Clavdıa Zackiewicz (FRG)’ nin önünde kolay yarış kazandı.
1.1
SONUÇLAR
Tablo 1-a: 110 m. Engelli sonuçları (FİNAL)
|
1. Roger
Kıngdom |
(USA) |
12.98 |
|
2. Colin
Jackson |
(GBR) |
13.28 |
|
3.Tonie
Campbell |
(USA) |
13.38 |
|
4.Vladimir
Shıskıng |
(URS) |
13.51 |
|
5.
Jonathan Rıdgeon |
(GBR) |
13.54 |
|
6. Tony
Jarrett |
(GBR) |
13.54 |
|
7. Mark
Mckoy |
(CAN) |
13.61 |
|
8. Arthur
Blake |
(USA) |
13.96 |
Tablo 1-b: 110 m. Engelli sonuçları (FİNAL)
|
1.Yordonka
Donkova |
(BUL) |
12.38 |
|
2.
Glaroia Sıebert |
(GDR) |
12.61 |
|
3.
Clavdıa Zackiewicz |
(FRG) |
12.75 |
|
4.
Natalya grıgoryeva |
(URS) |
12.79 |
|
5.
Florence colle |
(FRA) |
12.98 |
|
6. Julie
Rocheleau |
(CAN) |
12.99 |
|
7.
Monique Ewane-Eppe |
(FRA) |
13.14 |
|
8.
Cornelia Oschkenat |
(GDR) |
13,73 |
2. 100 m. Ve 110 m. Engel Koşusunun Biyomekaniği
2.1. Branşın Tmel Modeli: Engel koşuları biyomekanik açıdan aşağıdaki dört noktaya ayrılırlar:
a) Reaksiyon evresi
b) Yaklaşma koşusu evresi
c) Engelleri geçme ve engel aralarındaki koşu evresi (engel bölümü)
d) Bitiriş evresi
Engelli koşu performansı bu dört safhanın zamansal toplamından oluşur.
2.2. Reaksiyon Zamanı: Silah sesinden sonra atletin harekete başlaması arasındaki süredir. Erkek ve bayan sporcularda reaksiyon zamanlarındaki belirgin bir farklılık yoktur.
Tablo2: Engel branşlarında reaksiyon zamanı değerlendirmesi
|
|
RZ (MS) |
|
Mükemmel |
< 130 |
|
Vasat
üstü |
130 - 150 |
|
Vasat |
150 - 185 |
|
Vasat
altı |
185 - 210 |
|
Zayıf |
> 210 |
2.3. Yaklaşma Koşusu: Tabanca sesinden sonraki ilk hareketle başlar ve ilk engelden sonraki yere basmayla bitter. Erkeklerde 13.75 m., bayanlarda 13 m.’lik engel mesafesi ile ilk engelin geçilmesinden meydana gelir. Atletler, genellikle 8 adımda, nadiren 7 adımda ilk engele koşarlar. Çıkış komutuyla ilk engelden geçildiğindeki geçen süreden reaksiyon zamanı çıkarılarak bulunur.
Tablo3: II. Dünya Şampiyonasında Susanka’nın bulduğu dereceler:
|
|
Erkek (sn) |
Bayan (sn) |
|
|
|
|
|
Performans
zamanı |
13.25 - 13.50 |
12.30 - 12.50 |
|
Yaklaşma
koşu zamanı |
2.52 - 2.60 |
2.45 - 2.58 |
|
Reaksiyon
zamanı çıkarılarak |
|
|
|
Yaklaşma
koşu zamanı |
2.27 - 2.45 |
2.33 - 2.40 |
Yaptığı araştırmada Susanka, 100 m. Engelli koşuda yaklaşma koşusu ve performans derecesi arasında bir ilişki bulmuştur. 12.30 ve 14.50 saniyeler arasındaki performanslarda korelasyon r=0.782 çıkmıştır. Diğer bir deyişle, bahsedilen grupta son performansın %60, yaklaşma koşusuyla elde edilmektedir.
Schwirtz (1986) ise bu ilişkinin erkeklerde %50 bayanlarda %60 olarak tespit etmiştir. Bunun anlamı engelli koşunun %40-50’si engel bölümüne ve bitiriş koşusuna ayrılır.
2.4. Engel Bölümü: ilk engelden sonra yere basmayla başlar, onuncu engelden sonra yere basmayla biter. (Engel araları erkeklerde 14m., bayanlarda 10.5m. dir).
Bu bölüm en yüksek sürate varılıp, süratin korunduğu evredir. Son performansla engel bölümü arasındaki ilişki geçilen engel sayısıyla doğru orantılıdır.
Tablo 4:
|
Engel |
r
(Bayan) |
r
(Erkek) |
|
2 |
0.883 |
0.885 |
|
3 |
0.931 |
0.903 |
|
4 |
0.951 |
0.937 |
|
5 |
0.969 |
0.953 |
|
6 |
0.979 |
0.963 |
|
7 |
0.985 |
0.975 |
|
8 |
0.991 |
0.981 |
|
9 |
0.992 |
0.987 |
|
10 |
0.995 |
0.991 |
Buradan da anlaşılacağı gibi, 5’nci engelden geçiş zamanı ile korelasyon biraz daha yüksektir. Diğer bir deyişle, yarışın ilk yarısındaki durum, son performansı büyük derecede etkilemektedir.
Bir çok yazar, engel bölümünü üç bölüme ayırırlar:
a) İvmelenme
b) Maksimum sürat
c) Süratte devamlılık
Susanka (1988), ivmelenme evresinin ikinci veya üçüncü engele uzadığı, maksimum sürate üçüncü veya dördüncü engel bölümünde varlığını, maksimum süratin altıncı engel bölümüne kadar korunduğunu ve süratte devamlılığın yedi sekiz ve dokuzuncu engelleri kapsadığı ortaya koymuştur.
a) İvmelenme: Susanka (1988), yaklaşma koşusuyla birlikte birinci engel bölümünde süratin en fazla arttırıldığını ortaya koymuştur. İkinci engel bölümü ve aynı şekilde üçüncü engel bölümünde sürat bir miktar daha arttırılır. Dördüncü engel bölümünde, yaklaşma koşusu ile birinci engelde arttırılan sürat kadar olmasa da süratin fazlalaştığı gözlenir. Şayet sürat daha sonraki engel bölümlerinde artmaya devam ediyorsa tekniksel hata yapılıyor demektir. Diğer bir deyişle, ivmelenme normalde, erkeklerde 38.5 m.’ye kadar yer almalıdır. Bu kavram, düz sürat koşularında da geçerlidir (Susanka ve ark. 1988)
b)
Maksimum sürat: Maksimum sürat engel bölümlerindeki
en kısa zamanla ölçülür. Ölçüm, aynı zamanda engel bölümleri için ortalama
sürati verir. Erkeklerde, ikinci veya üçüncü engel bölümünde, bayanlarda ise
üçüncü veya dördüncü engel bölümünde maksimum sürat ölçülmektedir. Bununla birlikte
beşinci bölümde de maksimum süratin gerçekleştiği az da olsa mümkündür (Susanka
et al 1988).
Erkekler için en yüksek sürat 9.33 m/s’dir. (Örnek, bir engel arası 0.98 saniyedir).
Bayanlar için en yüksek sürat 8.85 m/s’dir. (0.96 saniye)
c) Süratte devamlılık: Susanka ve ark. (1988), erkekler ve bayanlarda 7’den 9’uncu engeller arasını süratte devamlılık olarak tanımlamıştır. Diğer bir deyişle, 8 ve 10’uncu engel dereceleri atletin süratte devamlılığı hakkında antrenörlere bir fikir verecektir. Süratte devamlılık, son engel arası ile bitiriş koşusundaki ortalama sürat olarak da tanımlanabilir.
Tablo 5: II. Dünya Şampiyonasındaki son evrelerin zaman dilimleri
|
|
Erkek |
Bayan |
|
|
|
|
|
Bitiriş +
9'uncu engel bölümü |
2.36 - 2.71 |
2.03 - 2.22 |
|
Bitiriş +
8 ve 9'uncu engel bölümleri |
3.41 - 3.83 |
3.00 - 3.26 |
2.5 Bitiriş: 10’uncu engelden yere basışla, bitiş çizgisi arasındaki geçen zamandır. Erkeklerde bu mesafe 14.02 metredir, bayanlarda 10.5 metredir.
Tablo 6: II. Dünya Şampiyonasında bitiriş zaman dilimleri
|
|
Erkek |
Bayan |
|
|
|
|
|
Bitiriş (Saniye) |
1.30 - 1.40 |
1.05 - 1.10 |
Susanka ve ark. (1988)’a göre bitiriş ve gerçek performans arasında, bir önceki engelden daha düşük bir korelasyon vardır. Bayanlarda r=0.808, erkeklerde r=0.793 olarak verilmektedir. Bu gerçekte yüksek bir bağlantıdır. Bu durum, son engel süratinin bitiriş koşusu arasındaki kuvvetli ilişkiye izah edilebilir.
Tablo 7: 1988 Seul, 110 metre engelli analizi
|
|
|
RT |
TH1 |
TH2 |
TH3 |
TH4 |
TH5 |
TH6 |
TH7 |
TH8 |
TH9 |
TH10 |
TH11 |
|
|
|
tar |
thu1 |
thu2 |
thu3 |
thu4 |
thu5 |
thu6 |
thu7 |
thu8 |
thu9 |
trin |
|
|
F |
M |
1.48 |
2.55 |
3.62 |
4.65 |
5.68 |
6.71 |
7.75 |
8.81 |
9.87 |
10.95 |
12.05 |
13.47 |
|
|
SD |
12 |
.04 |
.04 |
.05 |
.05 |
.08 |
.10 |
.11 |
.15 |
.19 |
.23 |
.28 |
|
|
M |
2.40 |
1.07 |
1.04 |
1.03 |
1.03 |
1.04 |
1.06 |
1.07 |
1.08 |
1.09 |
1.43 |
|
|
|
SD |
.05 |
.03 |
.02 |
.02 |
.03 |
.04 |
.05 |
.05 |
.06 |
.05 |
.06 |
|
Tablo 7: 1988 Seul, 100 metre engelli analizi
|
|
|
RT |
TH1 |
TH2 |
TH3 |
TH4 |
TH5 |
TH6 |
TH7 |
TH8 |
TH9 |
TH10 |
TH11 |
|
|
|
tar |
thu1 |
thu2 |
thu3 |
thu4 |
thu5 |
thu6 |
thu7 |
thu8 |
thu9 |
trin |
|
|
F |
M |
1.64 |
2.58 |
3.62 |
4.64 |
5.63 |
6.62 |
7.60 |
8.63 |
9.64 |
10.67 |
11.72 |
12.92 |
|
|
SD |
19 |
0.4 |
0.5 |
.10 |
.11 |
.13 |
.11 |
.17 |
.19 |
.21 |
.26 |
.40 |
|
|
M |
2.42 |
1.04 |
1.02 |
0.99 |
1.00 |
0.98 |
1.03 |
1.01 |
1.03 |
1.05 |
1.20 |
|
|
|
SD |
.03 |
.04 |
.05 |
.03 |
.03 |
.08 |
.09 |
.12 |
.17 |
.22 |
.18 |
|
F = Final yarışı
(n=8) tar = Yaklaşma koşusu
M,SD = Ortalama, standart thui = Engel Bölüm derecesi
(i=1,9)
sapma trin = Bitiriş derecesi
RT = Reaksiyon
zamanı T110,
T100 = Yarış derecesi
TH = Engelden
inişte yere
basış derecesi (i=1,10)