1908
27 Nisan- 31 Ekim 1908
IV. Olimpiyadlar LONDRA
Açılışı
Yapan: Kral VII. Edward
Katılan Ülke
Sayısı: 22
Katılan
Sporcu Sayısı: 2 035(1999 erkek- 36
bayan)
En Çok Madalya Kazananlar
Mel Sheppard (ABD-Atletizm
3A)
Henry Taylor (İngiltere-Yüzme
3A)
Diğer 5 sporcu 3er madalya
ve 15 sporcu 2şer madalya kazandılar.
YILIN OLAYLARI
Makedonyadaki subayların isyanı
ile başlayan ihtilalci hareket 23 Temmuzda II. Meşrutiyetle sonuçlandı ve
II.Abdülhamit 1876 Anayasasını tekrar yürürlüğe koydu. Avusturya
BosnaHersekin sahibi olurken, bu olayı bahane eden Rusya Sırbistanı
destekleyeceğini açıkladı ve Avusturya Balkanlardaki etkisini arttırmak
amacıyla Selanike demiryolu yapımını üstleneceğini bildirdi. Bulgaristan
krallık haline dönüştü ve Kral Ferdinand I. Kendini Bulgar çarı ilan etti.
Girit Yunanistana katıldı. İstanbulda Meclis-i Mebusan açıldı. Alman
imparatoru Kaiser Wilhelm II, İngiliz Kralının Alman Deniz Kuvvetlerinin
genişlemesini durdurma teklifini kabul etmedi.
İranda iki yıl önce iktidara geçen Şah Mohammed Ali
yürürlükteki Anayasayı kaldırdı. Hicaz demiryolu işletmeye açıldı. İngiltere
Emeklilik Kanununu kabul etti. Rus bilim adamı Minkowski zaman unsurunu da
katarak dört boyutlu geometri teorisini açıkladı. Kaiser Wilhelm II genellikle
Almanların İngiliz düşmanı olduklarını ama kendisinin İngiliz halkının dostu
olduğunu açıklaması Avrupada savaş işaretleri olarak kabul edilirken Alman
Başbakanı Prens von Bülof istifa ederek
bu politik hatayı düzeltmek istedi. Amerikada Jack Johnson dünya ağır siklet
şampiyonu olan ilk zenci ünvanına kavuştu. Henry Ford Model T tipi bir araçla
ortaya çıkarken Buick ve Oldsmobile fabrikaları da General Motors adı ile
birleştiler.
Coubertinin gelmediği Atinada toplanan IOC Kongresinde Roma kentinin yetkilileri,Vezüv Yanardağının canlanması ve binlerce kişinin ölmesinin getirdiği zararı karşılamak durumunda olduklarını ve finansal nedenlerle 1908 Oyunlarını organize edemeyeceklerini söylediler. IOC,1908i İngilizlere önerdi ve iki yıl sonraki Olimpiyadların Londrada yapılmasına karar verildi.
Program olarak 27 Nisan ve 31 Ekim arası tarihleri kabul edilmesine rağmen,bireysel sporların Temmuz içinde ve takım sporlarının da Ekim ayında yapılması kararlaştırıldı.
Hemen her spor için,o zamanki koşullara göre,mükemmel ve yeterli tesisleri olan Londrada ,Olimpiyadların yapılacağı büyüklükte bir stad yoktu. Bu arada aynı yıl Londrada yapılacak olan Franco-British Exhibition adı ile düzenlenecek bir fuarın yetkilileri,Organizasyon Komitesine başvurarak,böyle bir tesisi yapabileceklerini söylediler.
Bu haberi duyunca,Coubertin mutlaka Acaba bu benim kaderim mi? diye düşünmüştü. Ama bu olay olumlu bir yönde gelişti ve fuar yetkilileri programa karışmadılar. Belki bilgisizlikten veya mümkün olan sporların bir arada seyirciye sunmak amacıyla planlanan stad tarihe geçecek bir yapı oldu. Londra yakınında,daha sonraları White City diye adlandırılacak stad 553 metrelik bir koşu pisti etrafında 600 metrelik bisiklet sporunun yapılması için bir velodrom ve yüzme yarışları için 100 metre boyunda ve 15.25 metre eninde bir yüzme havuzunun sahanın ortasında yer aldığı karmaşık bir spor tesisi olarak ortaya çıktı. Bu statta da aynı zamanda eskrim,jimnastik ve güreş branşları da yapılabilecekti.
Londra organizasyonu Olimpiyadlara biraz düzen getirdi. Bundan böyle atletlerin katılımı ülkeleri tarafından ve zamanında yapılacaktı. Biraz da İngilizlerin ısrarı ile olacak, bayanların çeşitli sporlarda yarışmaları imkanı yaratıldı ve 36 bayan sporcu katıldı. Kuralların olduğu ve uygulandığı bir ülke olarak bilinen İngilterede yapılan bu Oyunlarda tüm hakemlik görevleri İngilizlere verildi. Bu karar sonunda Amerikalılarla İngilizlerin büyük ve uzun süren kavgasına kadar gitti ve bir süre,Olimpiyadlardan sonra dahi,iki ülkenin spor kuruluşları birbirlerinin düşmanı olarak kaldılar.
Oyunlar,resmen Kral VII.Edward tarafından açıldı. Açılış Töreni başlamadan önce,İsveçli yetkililer,kendi bayraklarının stadyumda diğer ülkelerinkilerle birlikte çekilmediğini ileri sürerek,törene katılmayacaklarını söylediler.Amerikalılar da bayraklarının yarıya çekilmesini protesto ettiler. Hatalar düzeltilince olay yatıştı.
Başka bir olay ,Açılış Töreninde yaşandı. Takımın önünde Amerikan bayrağını taşıyan gülleci Ralph Rose protokolün aksine, Amerikan bayrağı hiçbir dünya adamının önünde eğilmez diyerek bayrağı dimdik tutarak Kralın önünden geçti ve Amerikalılarla İngilizlerin Oyunlar süresince devam edecek kapışmanın öncüsü oldu.
Bu Olimpiyadların adı geçtiğinde,bu konuda biraz bilgisi olan herkes Dorando Pietrinin Maraton hikayesini bilir.Artık efsaneleşmiş olan bu olayın gölgesinde kalmış iki ilginç olayı ise pek kimse hatırlamaz.
Maraton yöresi ile Atina arasındaki 40 kmlik uzaklıktan dolayı,bundan önce yapılan Maraton yarışları 40 km olarak kabul edilmiş ve koşulmuştu. Organizasyon Komitesi,Kral ailesinin yarışın çıkışını görmesi için Maratonu Windsor Castledan başlattı.Atletler, White City Stadyumuna geldiklerinde,pist üzerinde 350 metre daha koşacaklar,Şeref Tribünü önünde bitirecekler ve böylece 42.195 metre koşacaklardı. Bu mesafe,1908den günümüze kadar Maratonun standart ölçüsü olarak kaldı.
Yarış günü,Londrada Temmuz ayının en sıcak günlerinden biri yaşanıyordu. Resmi Rapora göre,yarışa katılan 75 atlet ,yolları dolduran Londralıların sevgi gösterileri arasında koşarken,seyircilerin alkışlarından heyecanlanan İngiliz atletler çok hızlı bir tempoya girdiler ve 12 atletin sekizi bir müddet sonra da yarışı bırakmak zorunda kaldılar.
Bu arada Güney Afrikalı Charles Hefferon ve İtalyan Dorando Pietri başta koşuyorlardı. İngiliz atletlerin yarışı bıraktığını öğrenen ve stadı kapasitesi üstünde dolduran 80000i aşkın seyirci kitlesi Hiç olmazsa Büyük Britanya İmparatorluğundan bir atlet birinci gelecek diyerek teselli buldular.
Ama stadın kapısından piste giren kısa boylu İtalyanı gören seyircileri daha başka sürprizler de bekliyordu. Dorando,sıcağın da etkisiyle ,yorgunluktan bitkin bir halde girdiği stadyumda ters yönde koşmaya başlayınca ,hakemler tarafından uyarıldı.Dorando,artık koşamayacak kadar bitkindi. Koşma ile yürümek arasında sendeleyerek ilerliyor ve yere düşüp tekrar kalkıp koşuyordu.
Dorando,mutlaka artık kendinde değildi.Yarışın bitimine de pek az kalmıştı. Bu arada, gene beklenmedik bir şey oldu.Yarışın sonlarına doğru Hefferon hayatının en büyük hatasını yaparak yol boyunca kendisine uzatılan bir bardak şampanyayı içmiş, sıcak,yorgunluk ve şampanya Hefferonu sarhoş etmese de biraz yavaşlatmıştı. Bu arada Dorando, Hefferonu geçmiş ve bir Amerikalı atlet olan Johnny Hayes de Hefferon yaklaşmış ve stada girmişti.
Stada Dorandodan çok daha canlı giren Hayes,bu gidişle sendeleyen İtalyanı geçecekti. Bu arada seyirciler hakemlere Kaldırın derken ,hakemlerden bazıları da kurallara aykırı olduğundan Dorandoya yardım edemiyorlardı. Dördüncü kez pist üzerine düşmesinden sonra maraton yarışının baş hakemi koştu ve Dorandoyu bitiş ipine taşıdı.
White Cityde tam bir dram yaşanıyordu. Dorandonun yarışı bitirmesiyle İtalyan bayrağı hemen göndere çekildi. Dorandonun ardından 32 saniye sonra Hayes yarışı tamamlarken Hefferon stada girdi. Amerikalılar haklı olarak atlete yardım edildiğinden dolayı olayı anında protesto ettiler. Ve uyarılar kabul edilerek Dorando diskalifiye edildi ve Hayes birinci olarak ilan edildi.
Maratona katılan 75 atletin sadece 37si yarışı bitirebildi.
Bu olay Amerikalılar tarafından İngilizlerin Onlar kazanmasında kim kazanırsa kazansın tavrının bir oluşumu olarak kabul edildi.İngilizler oyunlar bittikten sonra yayınladıkları resmi raporda Kraliçenin gözleri önünde Dorandonun ölmesine izin veremezdik diyerek kendilerini savundular.
Dorando bir gün sonra gazetecilerle görüşürken Bıraksalardı kazanırdım demesine rağmen yarışı görenler bunun imkansız olduğunu söylediler. Ama Dorando aynı gün şeref tribününe davet edildi. Ve Kraliçe kendisine özel ödül olarak gümüş bir kupa verdi.
Londradaki ikinci olay da gene İngilizlerle Amerikalılar arasında geçti ve İkinci kez koşulan 400 metre finalinde bir İngiliz atlet tek başına yarışarak altın madalyayı kazandı. Olay ilk finalde oldu. Finalde koşan üç Amerikalıdan biri olan J. C. Carpenter o zamanlar kulvarsız koşulan yarış içinde kurallara uymayan bir tarzda rakibi olan İngiliz atletin önüne geçti gerekçesiyle yarışın birincisi olarak ipi göğüslerken hakemler tarafından durdurulmak istendi ve sonunda diskalifiye oldu.
Amerikalıların itirazı kabul edilmedi ama yarışın iki gün sonra tekrar edilmesi kararlaştırıldı. Amerikalılar buna karşı çıktılar ve koşmadılar. İngiliz Wyndham Halswelle tek başına koşarak yarışın tek madalyası olan altını kazandı. Bazı yazarların belirttiğine göre anlaşmazlık iki ülkedeki kuralların ayrı olmasından kaynaklanmıştı. Bu konu Olimpiyadlardan sonra da çok işlendi. 1912de yapılan Stockholm Olimpiyadları sırasında IAAF olarak tanınacak olan uluslar arası atletizm federasyonunun kurulmasının nedeni oldu ve kurallar daha belirgin ve kesin ortaya kondu.
Londra Olimpiyadlarının pek bilinmeyen başka bir olayı da yüzme de tramplen atlama da oldu. Altın madalya kazanması beklenen İngiliz D.F.CANE nin bir ters dönüş nedeniyle karın üstü suya düşmesi ve hastaneye kaldırılması sonunda ilk dört sırayı alan İsveçliler rakipleri İngiliz sporcuya gümüş bir kupa hediye ettiler.
Yaz sporlarıyla hiç ilgisi olmamasına rağmen buz pateni de gösteri sporu olarak yapıldı ve 35 yaşındaki Rus Nikolai Panin birinci oldu. Yarışmadan sonra bu sporcunun asıl adının Niloai Kolomenkin olduğu ve zengin ,soylu bir kişinin böyle bir yarışmada yer almasına Rusyada iyi karşılanmayacağını bildiğinden takma adla yarıştığı ortaya çıktı.
Ve,resmi bir Olimpiyadda da bir Türk sporcusu yerini aldı.
En Çok Madalya Kazanan 10 Ülke :
A G B
İngiltere 56 51 39
Amerika 23 12 12
İsveç 8 6 11
Fransa 5 5 9
Almanya 3 5 5
Macaristan 3 4 2
Kanada 3 3 10
Norveç 2 3 3
İtalya 2 2 0
Belçika 1 5 2
Yayına Hazırlayan : Cüneyt TANER - Samet YILMAZ