1984

28 Temmuz / 12 ağustos 1984

XXIII.Olimpiyatlar LOS ANGELES

Olimpiyat meşalesini taşıyan : Rafer johnson

Açılışı yapan : ABD Başkanı Ronald Regan

Katılan ülke sayısı : 140

Katılan sporcu sayısı : 6.797 (5.230 erkek/ 1.567 bayan)

Ençok madalya kazananlar:

Li Ning (Çin –jimnastik) 3A 2G 1B Toplam:6

Ecaterina Szabo (Romanya – jimnastik) 4A 1G Toplam:5

Koji Fushiken (Japonya – jimnastik) 2A 1G 2B Toplam:5

Mary Lou Retton (ABD – jimnastik) 1A 2G 2B Toplam:5

Carl Lewis (ABD – atletizm) 4A Toplam:4

Michael Heath (ABD –yüzme ) 3A 1G Toplam:4

Nancy Hogshead (ABD-yüzme) 3A 1G Toplam:4

Michael Grob (F.Almanya-yüzme) 2A 2G Toplam:4

Mitchell Gaylord (ABD – YÜZME) 1A 1G 2B Toplam:4

Valerie Brisco-Hooks (ABD- atletizm) 3A Toplam:4

YILIN OLAYLARI

İngiltere de İrlandalı teröristler başbakan Thatcher ve hükümet üyelerinin toplantı yaptıkları bir oteli bombaladılar. Hindistan da ise başbakan Gandhi kendi korumaları tarafından öldürüldü.Sovyetler Amerikalıların 4 yıl önceki boykotlarına cevap vererek Los Angeles oyunlarına güvenlik eksikliği nedeniyle katılmadılar ve Romanya hariç tüm Doğu blok ülkeleri bu karara uydular. Hindistan ın Bhopal yöresinde bir amerikan kimya tesisinden sızan toksit zehirler 2500 kişinin ölümüne ve 200.000 kişinin göz karaciğer ve böbrek hastalıklarına tutulmasına neden oldu. Amerikan başkanı Reagan sıkıntıda olan çelik üreticilerine devlet desteği vermek istemedi. Türkiye de ise Türk parasını koruma yasası değişti ve üzerinde yabancı para bulundurmak suç olmaktan çıktı.TV programlarının yüzde 50 si renkli oldu.TV ve radyo da bira reklamları yasaklandı.Avrupa güzellik yarışmasında Nazlı Deniz Kuruoğlu birinci oldu.Dış temsilcilerimize ermeni saldırıları devam ederken İsveç de ele geçirilen bazı belgelerden Ermeni teröristleri ASALA ile PKK nın işbirliği yaptıkları saptandı.ABD Kongresi Türkiye ye yapılan askeri yardımı Kıbrıs daki bazı gelişmelere bağladı ABD hükümeti bu karara karşı olduğunu açıkladı.Yunanlı turistlere vize kalktı.Ege üniversitesinde derslere başörtüsü ile giren doç.Nebahat Koru nun işine son verildi.İran terör konusunda Türkiye ile iş birliğine yanaşmadı.

Bayanlar 1.500 ve 3.000 metrelerde favori olan Amerikalı Mary Decker İngiliz Zola Budd ile çarpışınca düştü ve atletizm hayatı sona erdi.

Boykot artık olimpiyatların içine çökmüştü.ülkeler grup olarak oyunları boykot ediyorlardı.bir zaman sonra boykot’un Olimpiyatlara değil kendi çıkarlarına ters düştüğünü anlamaları için epey zaman geçecekti.

Ve Ruslar dört yıllık bir sessizlikten sonra kararlarını Mayıs 1984 de açıkladılar.Los Angeles deki güvenlik önlemlerini yeterli görmediklerini ve bu yöredeki “Anti-Sovyet” etkinliklerden rahatsız olduklarını ileri sürerek XXIII.oyunlara katılmayacaklarını bildirdiler.

Doğu Blok ülkeleri arasında sadece Romanya bu karara uymadı.Başta Rus ve Doğu Alman sporcuların yarışmalardan çekilmesi ile bazı branşlarda kalite düştü. Çekişme azaldı ama yeni isimler ve yeni şampiyonlar ortaya çıktı.

Münih ve Montereal den sonra olimpiyatlara aday olmak isteyen kentler biraz çekingen davranmaya başlamış ve bu nedenle de Los Angeles in 1984 adaylığı başka aday olmadığından en kolay ve en çabuk karar verilen bir işlem olmuştu.

Münih ten sonra güvenlik organizasyonu yapan kentin büyük bir problemi olarak ortaya çıkmıştı.Los Angeles de 20.000 kişilik bir güvenlik ordusu ve 100 kadar helikopter oyunlar süresince bu görevi başarı ile yerine getirdiler.Los Angeles 1932 den beri olimpiyatları yapmak istiyordu.Coliseum biraz tamir ve yenilemeden sonra pırıl pırıl oldu.Diğer spor tesisleri elden geçti.Sadece yüzme havuzu ve bisiklet için gerekli olan velodrom yeniden yapıldı ve bunların maliyetini de iki büyük sponsor üstlendi.

Los Angeles le devam eden boykot olayının yanına bu sefer daha olumlu çekici bir unsur katıldı.Montereal in 1 milyar dolarlık bir açık vermesi ve bunun kentin kendi başına ödemesi zorunluluğu pek çok aday kenti çekimser olmaya zorlamıştı.Ama Los Angeles Organizasyon Komitesi Oyunları tamamen bir “iş” olarak ele alacak ve sonunda da 225 milyon dolarlık bir gelir bırakacaktı.Bu “kar” unsuru bundan sonraki aday olabilecek kentleri harekete geçirecek ve aday kentlerin sayısı da birden artacaktı.

Oyunlar organizasyon bakımından çok başarılı oldu.Hollywood tarzı bazı etkinlikler Olimpiyatlara başka bir renk ve canlılık kattı.Rus ve Doğu Almanların gelmemesi ile rahatlayan jimnastik minderinde Romen bayan sporcu Ecaterina Szabo 4 altın ve 1 gümüş madalya kazandı. Amerikalı sprintler ve uzun atlayıcı Carl Lewis, iki yıldır kendini hazırladığı başarıya kavuştu ve 1936 da Jesse Owens in başarısı tekrar ederek 100 ve 200 metre koşular uzun atlama ve 4x100 bayrakta 4 altın madalya kazandı.

İngiliz dekatloncu Daley Thompson Moskovada kazandığı altın madalyanın eşini Los Angeles de de aldı.

Sprinter ve uzun atlayıcı Amerikalı Carl Lewis 1936 da Owens in başarılarını tekrarladı ve 4 altın madalya kazandı.Buna rağmen de kendi seyirci tarafından diğer yarışlar için dinlenmek istediği ve ilk atlayışında kazandığı uzun atlamada dünya rekorunu denemediği için yuhalandı.

Amerikalı atlayıcı Greg Louganis Montreal de alamadığı Moskova da katılamadığı için elden kaçırdığı iki altın madalyayı kazanmakla kalmadı hızını alamayarak dört yıl sonra yapılacak olan Seoul olimpiyatlarında da altınlarını yenilemeyi başardı.

Montreal de 400 engelli altın madalya sahibi Ed Moses sekiz yıl sonra Los Angeles de bir ikincisini kazandı.

Ama bu 4 altın Lewis’i ikinci bir Owens yapamadı.Bir bakıma “Amerikan Olimpiyatı” haline dönüşen Los Angeles Oyunların da Amerikalı bayan cimnastikçi Marry Lou Retton kendini gösterdi ve 1 altın 2 gümüş ve bronz kazanmasına rağmen oyunların sevgilisi oldu.Retton çok istediği ve uğrunda ter döktüğü 10 tam puanı hemde iki kez aldı.

Atletizm de erkekler 800 ve 1500 metrelerin Moskova da olduğu gibi İngiliz atletler Steve Ovett ve Sebastian Coe arasında geçmesi bekleniyordu.Moskova nın 800 metre galibi Owett ve 1500 birincisi Coe her iki yarışta da birinci olmak ve iki altın madalya kazanmak istiyorlardı.Ama her yarışın tek bir altın madalyası vardı ve bunları kim alacaktı.İlk final 800 metrede oldu.Sıcağın etkisi ve seçmelerin yoğunluğu salığı biraz bozuk Ovett’e iyi gelmedi ve Moskova’daki başarısını tekrar edemeyerek ipi yarışın sonuncusu olarak göğüsledikten sonra piste yığıldı ve iki gün hastanede kaldı.Ovett’in soluğu ikinci turdan sonra arkasında hissedemeyen Coe bu sefer 800 metre’de altın kazanacağını umarken uzun fuleleri ve dev yapısı ile genç Brezilyalı Joguim Cruz’un süratine dayanamadı ve gümüş madalya aldı.

Moskova’nın galibi Coe 1.500 metrede unvanını korumak için piste çıktığında hastanede iyileşen ve seçmeleri de geçerek finale kalabilen Ovet te yarıştı.Bu iki süper atletin dokuz gün içinde katıldıkları yedinci yarışta Ovett ancak son tura kadar dayandı ve pisti terk ederek yine hastaneye döndü.

Son turda o yırtıcı süratini tekrardan bulan Coe ise unvanını korudu takım arkadaşı Stave Cram önünde altın madalya kazandı.

Atletizm pistinde erkeklerin yaratamadığı heyecanı bayanlar üstlendi ve seyirci bayanların finallerini adeta ayakta seyretti.üçü de Amerikalı bayan atlet yıllardır peşinde koştukları altın madalyalara koştular.Ama bir diğeri favori olduğu yarışta düşerek tüm hayallerinin bir anda sona erdiğini ağlayarak seyretti. Amerikalı Evelyn Ashford Montereal 100 metre finalinde 5. olmuş 3 yıl sonra yapılan dünya kupasında 100 ve 200 metrelerde bu mesafelerdeki dünya rekortmeni olan iki Doğu Almanı geçmiş harika zenci bir sprinterdi.Moskova Oyunlarının boykot edilmesi onun olimpiyat altın rüyasına bir set çekmiş ve 1983 dünya şampiyonasında da sakatlanmıştı.

Ashford Los Angeles da Doğu Alman rakiplerinin yokluğunda sakat ayağına rağmen yeni bir olimpiyat rekoru kırarak 100 metrede altın madalya kazandı ve rüyalarını gerçekleştirdi.

Diğer bir zenci atlet olan Valerie Brisco-Hooks çocuk doğurduktan sonra ve 20 kilo daha ağırlaştıktan sonra karar değiştirerek tekrardan çalışmaya başlamış 200 ve 400 metrelerde takıma girmişti.her iki finalde de rahatça altın madalya kazanan Yalerie 4x400 bayrak koşusunda da 3.altınını aldı.olimpiyatlarda ilk kez yapılan maratondaki bayanlar yarışının Amerikalı Jeane Benoit ile Norveçli Greata Weitz arasında geçmesi bekleniyordu.Greata Amerikalı rakibiyle karşılaşmalarının çoğunda galip çıkmış Benoit da bir yıl önce Boston maratonunu kazanırken koştuğu derece ile dünya rekorunu kırmıştı.Ama Los Angeles da beklenmedik bir anda öndeki gruptan ayrılan Benoit liderliği bırakmadı ve rakibinin hemen 400 metre önünde yarışı bitirdi.Bir Amerikalının maratonu kazanmasıyla coşan seyirciler bu zorlu ve uzun yarışı bitiren diğer atletleri de nezaket olsun diye alkışlarken birincinin ipi göğüslemesinden 20 dakika sonra sahaya giren İsviçreli Gabriele Andersen-Scheiss tam beş dakika durdu sendeledi koştu ve yarışı bitirirken doktorların kollarına yığıldı kaldı.Bu inatçı atletin yarışı bitirme azmi yanına gelen sağlık görevlilerini eliyle itmesi ve yarışı ne pahasına olursa olsun bitirmesi tüm seyircileri duygulandırdı.

Amerikalı seyircilerin favori bayan atletlerinden biri olan Mary Decker 12 yaşından beri koşan ama sakatlık kaza ve şanssızlık yüzünden bir türlü kabiliyetini sergileyemeyen bir atletti.daha 14 yaşındayken Rus olimpiyat 800 metre ikincisini yenebilen Decker 800 metreden 5000 metreye kadar tüm mesafelerde başarılı olmuştu.Helsinki de yapılan ilk dünya şampiyonasında ise 1500 ve 3000 metrelerde dünya rekortmenini ve olimpiyat şampiyonlarını geride bırakarak iki çok kıymetli birincilik almıştı.

Fakat 10 ağustosta yapılan Los Angeles olimpiyatları 3000 metre finali Decker’in tüm olimpiyat rüyalarının ve hatta atletizm yaşamının sonu oldu. Güney Afrikalı Zola Budd adında tüm yarışlarını çıplak ayak koşan ve çok kabiliyetli bir genç kız bilmeden Decker’in atletizm hayatına son verdi.

IOC tarafından üyelikten çıkartılan Güney Afrika adına koşamayacağını bilen Budd baba tarafından İngiliz olduğunu ispatlayınca hemen İngiliz takımına alınmıştı.Ama Decker Zola Budd rekabeti yarışın son iki turuna girmeden Zola ile çarpışarak düşen Decker’in sakatlanması ile bitti.

Tüm stat ayağa kalktı.Seyirciler Decker’in ayağa kalkarak yarışa devam edeceğini sandılar ve kalkamayınca da Zola’yı yuhaladılar.Olayda Zola’nın kabahati olmadığı sonradan anlaşıldı,ama zavallı Zola da,bu yuhalama etkisinde,bir madalya alabilecek durumdayken,son 300 metrede yavaşladı ve 7.olabildi.

Silahlı bir soygun olayı nedeni ile tutuklanan ve hapiste kaldığı sürece boksu öğrenen Henry Tillman, ağır siklette Amerika’yı temsil etti ve altın madalya kazandı. Tillman, Amerikan seçmelerinde, bir süre sonra Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonu olacak ve adını pek çok konuda duyuracak Mike Tyson’ı iki kez yenmişti.

Amerikalı jimnastikçi Mary Louretton hiçbir zaman Korbut veya Comaneci olamadı ama seyircinin coşkuyla desteklediği bir sporcu olarak kazandığı bir altın ve değişik renkteki 4 madalya ile evine 5 madalya sahibi olarak döndü

EN ÇOK ALTIN MADALYA KAZANAN 10 ÜLKE

A G B

Amerika 83 61 30

Romanya 20 16 17

Almanya 17 19 23

Çin 15 8 9

İtalya 14 6 12

Kanada 10 18 16

Japonya 10 8 14

Yeni Zelanda 8 1 2

Yugoslavya 7 4 7

Kore 6 6 7

Yayına Hazırlayan : Duygu ASLAN