1992 BALKAN GENÇLER ŞAMPİYONASI

1992 BALKAN GENÇLER ŞAMPİYONASI

ÜÇ ADIMDA ATLAMA

YAKLAŞMA KOŞUSU ANALİZİ

C.Açıkada *, S.Arıtan *, V.M.Yazıcıoğlu*,

H.Ü Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Beytepe 06532, Ank.

Özet: Bu çalışma, İstanbul'da yapılan 1992 Balkan Gençler Atletizm Şampiyonası Üçadım Atlama koşusu hız değerlerinin incelenmesini içermektedir.Genel olarak Balkan Gençleri , elit dünya gençlerinin yaklaşma koşusu hız değerlerine oranla daha yavaş koşmaktadırlar.Yaklaşma koşusunun son 10 metrelik kısmının 5 metre bölümlerine ( V1,V2) daha hızlı koşu karakteri gösterirken ; tahtaya yakın kısımda , diğer atlayıcılara benzer hız değerleri göstermekte ve böylece koşunun son 10 metrelik kısmında (V3) , diğer ülke atlayıcılarına oranla daha fazla yavaşlama özelliği sergilemektedirler.

1.Giriş: İyi üçadımcılar üzerinde yapılan çalışmalar , koşu süratinin ; atlanılan mesafeyi etkileyen önemli bir belirgen olduğunu göstermiştir.(susanka v ark.1986; Susanka ve ark.,1990).Üçadımın yaklaşma koşusunda, uzun atlamayla kıyaslandığı zaman gözlenen en önemli fark ; üçadımcıların uzunculara oranla ağırlık merkezlerini daha az alçattıklarını, buna bağlı olarak, tahtaya girişte daha az hız farkı, giderek azalmaktadır.Son yıllarda elit adımcılar üzerinde yapılan ve sıçrama tahtasına girişteki son 5 metredeki (tahta öncesi 6-1 metre) ortalama hızlarının yaklaşık olarak 10.4-10.6 m/s olduğu gözlenmiştir.(Susanka ve ark.,1990)

Bu çalışmada Türkiye ve Balkan ülkelerine ait genç üçadımcıların son 10 metre içerisindeki koşu hızları incelenmiştir.Son 10 metrelik bölüm , 5 metrelik kısımlara ayrılarak , hız kapıyları gözlenmiş ve Türk atlayıcılar ile diğer ülke atlayıcılar karşılaştırılmışlardır.

2.Materyal ve Metod:

Balkan Gençler Şampiyonası'nda , 5 Balkan ülkesinden 3 atlet yer almıştır.

Ölçümler için, şekil I'de görüldüğü gibi koşu alanı boyunca elektronik fotosel cihazları yerleştirilmiştir.İlk fotosel, tahtadan 11 metre uzaklıkta , ikincisi 6 metre ve uzak olan II. 5 metre olacak şekilde ele alınmıştır.(Susanka ve ark.,1986 ;Brüggemann,1990;Susanka ve ark.,1990;Açıkada ve ark.,1991).Tek bir ışık kaynağı kullanılarak , atlayıcının bunu göğsü ile kestiği varsayılmış , elle meydana gelen kesmeler ihmal edilmiştir.Ölçümlerde özel olarak geliştirilmiş infrared fotoseller;yaklaşık olarak 3 metre genişlikte ve yerden yüksekliği 1,30 metre olacak şekilde yerleştirilmişlerdir.

129

170

130

171

I5m

T(M/S)

V(M/S)

566

8.33

529

9.65

482

10.37

557

8.97

515

9.7

527

9.48

526

9.5

519

8.07

Iı5m

T(M/S)

V(M/S)

580

8.62

535

9.34

551

9.07

549

9.1

563

8.88

596

8.38

518

9.65

589

8.48

10m

T(M/S)V(M/S)

1146

8.72

1053

9.49

1033

9.68

1106

9.04

1078

9.27

1123

8.9

1044

9.57

1208

8.27

Performans

14.81

14.46

14.7

14.95

14.74

15.73

13.33

II5m

T(M/S)V(M/S)

563

8.88

595

8.4

516

9.7

505

9.9

540

9.25

563

8.88

566

8.83

535

9.34

512

8.16

Iı5m

T(M/S)V(M/S)

535

9.34

584

8.56

527

9.43

520

9.61

545

9.17

540

9.25

567

8.81

527

9.48

577

8.66

10m

T(M/S)V(M/S)

1098

9.1

1179

8.48

1042

9.49

1025

9.75

1085

9.21

1103

9.06

1133

8.82

1062

9.45

1189

8.41

performans

16.37

14.69

ı5m

T(M/S)V(M/S)

544

9.19

557

8.97

520

9.61

536

9.32

Iı5m

T(M/S)V(M/S)

532

9.40

595

8.40

10m

T(M/s)V(m/s)

1076

9.73

1152

8.68

Performans

14.94

14.98

14.73

14.66

I5m

T(M/S)V(M/S)

527

9.48

506

9.88

548

9.12

548

9.12

538

9.29

526

9.5

Iı5m

T(M/S)Vm/S)

536

9.32

517

9.67

552

9.05

537

9.31

559

8.94

519

9.63

10m

T(M/S)V(M/s)

1146

8.72

1063

9.4

1023

9.77

1100

9.09

1085

9.21

1097

9.11

1045

9.56

Performans

14.93

16.21

14.57

14.27

14.8

14.72

ı5m

T(M/S)V(M/S)

529

9.45

551

9.07

518

9.65

510

9.8

544

9.19

552

9.05

535

9.34

539

9.27

Iı5m

T(M/S)V(M/S)

545

9.17

612

8.16

528

9.46

522

9.57

795

6.28

541

9.24

576

8.68

531

9.41

10m

T(M/S)V(M/s)

1074

9.31

1163

8.59

1046

9.56

1032

9.68

1339

7.46

1093

9.14

1111

9.00

1070

9.34

Performans

14.41

14.55

14.97

16.27

14.46

15.76

I5m

T(M/S)V(M/S

489

10.22

616

8.11

521

9.59

547

9.14

540

9.25

559

8.94

547

9.14

537

9.31

Iı5m

T(M/S)V(M/S)

563

8.88

570

8.77

530

9.43

521

9.59

545

9.17

548

9.12

560

8.92

530

9.43

10m

T(M/S)V(M/S)

1052

9.5

1186

8.43

1061

9.47

1068

9.32

1085

9.25

1107

9.03

1107

9.03

1067

9.37

Performans

14.81

14.96

14.3

14.6

15.96

Tablo 1:Balkan Gençler Şampiyonası Üç Adım Atlamaya ait Performans,Zaman ve Hız Değerleri

Tablo 2.Balkan gençler şampiyonası üç adım atlama ortalama değerleri

Tüm atlayıcı değerleri

Yabancıların değerleri

Türklerin değerleri

T1 ms 555-449

6-1 m

V1 m/s 9.5-558

9.7-363

6-1 m

T2 ms 541-293

11.6 m

V2 m/s 9.24-502

11.6 m

T3 ms 1098-601

11-1

V3 m/s 9.131-.469

11-1

556-449

9.4

545-320

9.17-.548

1103-655

9.10-.512

551-225

.648

530-147

9.43-.253

1082-332

9.23-.271

İnfararet fotoseller bir verici ve bir alıcı olarak yerleştirilmiş ve 1+-0.2 milisaniye hata yapacak şekilde tasarlanmıştır

3.BULGULAR

Tablo1 balkan gençler şampiyonası’nda yarışan üç adımcıların,ı.,ıı. 5 metre ile 10 m. Zaman ve hız değerlerini vermektedir.tablo 2,elde edilen değerlerin ortalama değerlerini göstermektedir.

4.TARTIŞMA VE SONUÇ

Gençler üzerinde sınırla sayıda benzer çalışmalar bulunmaktadır.Bunlardan en önemlisi Susanka ve arkadaşlarının(1986) birinci dünya gençler şampiyonası’nda yapmış oldukları çalışmalardır.

En iyi üç adımcıların teknikleri incelendiği zaman,yaklaşma koşusunun performansı belirleyen en önemli etken olduğu görülmektedir. Üç adım atlamada yaklaşma koşusu,fule sayısı,

V6-1

V11-6

9.729-0.283 m/s

9.484-0.255 m/s

Ancak bu çalışmada tahtaya yakın olan 5 metrelik bölümde /6-1),daha düşük hız değerleri gözlenmiştir

V6-1

V11-6

9.053 – 0.588 m/s

9.242 – 0.502 m/s

Ancak son üç adımda ritmin artması daha verimli bir atlayış olmasını sağlamaktadır. Susanka ve arkadaşları son 5 m bölümde yaklaşma koşusu hızının 9.8-10.9 m/z omadat değiştiğini gözlemlemişlerdir.1986 dünya şampiyonası sonuçları incelendiği zaman, finalde yarışan 8 atlayıcının hemen hemen hepsinin tahtaya yakın olan 5 (6-1m) metrelik bölümde koşu hızlarının daha yüksek olduğu görülmüştür.

Bu değerler balkan gençler şampiyonasında tahtaya yakın bölümde,sıçrama hazırlığı yapıldığı ve buna bağlı olarak da hız kaybı meydana geldiği söylenebilir. Ancak aradaki farkın anlamlılık derecesine istatistik olarak bakılmamış olmakla birlikte,dünya şampiyonası hız değerlerinin yaklaşma koşusunun her iki bölümde de daha yüksek oldukları görülmektedir.Yaklaşma koşusu hızının performans belirgeni olduğu düşünülürse,balkan şampiyonasın’ da ki atlanılan derecelerin daha düşük olmasının nedenleri bu değerlerle kısmen açıklanabilmektedir

Koşu bölümü

Yabancı üç adımcılar

Türk üç adımcılar

V1-6

V11-6

9.045 – 0.648

9.176 – 0.548

9.076 – 0.363

9.432 – 0.253

Fule uzunluğu, koşu hızı ve ritmi olarak bir kısım öğelere ayrılabilmektedir. Bu özellikleri ile üç adım,uzun atlamaya çok benzemektedir.Son üç adımda üç adımcıların ağırlık merkezleri,uzuncularda olduğu gibi aşağı inmektedir.Bunun nedeni üç adımcılarda birinci sıçrama 17’den fazla olmaması gerekirken,bu açı uzun atlamada 18-24 olarak gözlenmiştir.Son üç adımın ritmik karakteri ,uzun atlayıcılarda olduğu gibidir.Gözlemler son üç adımda ritmin arttığını gösterdiği gibi,azaldığında göstermektedir.Ancak son üç adımda ritmin artması daha verimli bir atlayış olmasını sağlamaktadır. Susanka ve ark. Son 5m bölümde yaklaşma koşusu hızının 9.8 -10.0 m/z omadat değiştiğini gözlemiştir.1986 dünya şampiyonası sonuçları izlendiği zaman finalde yarışan 8 atlayıcının hemen hemen hepsinin tahtaya yakın olan5 metrelik bölümde koşu hızlarının daha yüksek olduğu görülmüştür.

Bu değerler balkan gençler şampiyonasın’ da tahtaya yakın bölümde sıçrama hazırlığı yapıldığı ve buna bağlı olarakta hız kaybı meydana geldiği söylenebilir.Ancak aradaki farkın anlamlılık derecesine istatistik olarak bakılmamış olmakla birlikte dünya şampiyonası hız değerlerinin yaklaşma koşusunun her iki bölümünde de daha yüksek oldukları görülmektedir.yaklaşma koşusu hızının performans belirgeni olduğu düşünülürse bakla şampiyonasındaki atlanılan derecelerin daha düşük olmasının nedenleri bu değerlerle açıklanabilmektedir

Ayrıca bu çalışmada iki Türk üç adımcı ile diğer atlayıcıların tahtaya koşu hız karakterlerine bakılmıştır. iki grup arasındaki farkın anlamlılık değerleri istatistik açıdan incelenmemiş olmakla beraber ortalama değerlerden hareketle sonuçlar yorumlanmaya çalışılmıştır. Aşağıda da görüldüğü gibi türk atlayıcıların koşu hızı diğer atlayıcıların ortalama değerlerinden daha yüksek görülmektedir.Ancak tahtaya daha yakın olan 5 metrelik bölümde her iki grubunda hızları yavaşlamakta ve hemen hemen eşit duruma gelmektedir.Bu nedenle Türk atlayıcıların hız kaybı daha büyük olmakta ve daha kötü performansı yaratan önemli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak balkan gençler şampiyonası yaklaşma koşusu değerleri elit dünya gençler değerleri ile karşılaştırıldığı zaman daha düşük atlayış performansı,daha yavaş hız değerlerine bağlı olduğu düşünülmektedir. Tahtaya yakın olan 5 metrelik koşu bölümünde ,hız değerlerinin,olması gerekenin aksine yavaşladığı gözlenmektedir. Bu yavaşlama Türk üç adımcılarda daha belirgin olarak gözlemlenmektedir. Genel olarak düşük performans düzeyi daha az olan hız değerleri ile açıklanabilmektedir.

KAYNAKLAR

Açıkada ,C, Yazıcıoğlu, V.M.,Arıtan ,S:Elit Atletlerin Performans Analizi I. Hacettepe Üniversitesi,Eğitim Fakültesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Bölümü Yayını ,No:2,Ankara 1991

Brüggemann,G,P: Biomechanical Analysis of the Triple Jump .Editör Brüggemann G,P,Glad ,P:Internatioal Athletic Foundation,Internatioal Amateur Athletic Federation Scientific Reseach Pcoject at the Games of the XXXIV Olımpıad-Seoul 1988 Fınal Report , s. 303,362 1990

Susanka ,P:Triple Jump Alıntı;Susanka , P.,Brüggenmann , P. ,Tsaraouchas ,E. IAAF Biomechanical Reseach , Athens,1986

Susanka P.,Brüggenmann ,P.,Tsaraouchas,E:IAAF Biomechanical Research . Athens, 1986

Susanka , P.,Jurdic M. ,Koucal, J.,Kratky P ,Velebil,V:Biomechanical Analysis of the Triple Jump Editör Brüggemann ,P., Susanka ,P., :Scientific Report on The Second IAAF World Championships in Atlethics . Rome 1987,Second Edition , 1990

Yayına Hazırlayan : Samet YILMAZ