SPORCULARDA ZİHİNSEL BENZEŞTİRME

Joe Smith                                                                  Çeviri: HÜlya AŞCI-Alper AŞCI

Bu yazı Track and field Joumal adlı derginin 1990-2 sayısından çevrilmiştir.

 

Birçok sporcu fiziksel olarak mükemmel bir şekilde hazırlanmasına rağmen, psikolojik olarak hazır olmadığında yarışmalarda istenilen performansa ulaşmada zorluk çekmektedirler. Calgaride sir Samuel Steele Lisesinin müdürü ve aima branşlarındaki milli atletlerin antrenörü olan Joe Smith, başarılı sporcuların kullanmış oldukiarı zihinsel benzeştirmenin yararlarını, tekniklerini ve geliştirdikteri tutumsal öğeleri yeniden incelemektedir.

Golfçü Jack Nicklaus çoğunlukfa zihninde, golf sopasını sallamadan önce atışının ulaşmasını istediği yeri hayal eder. Dwight Stones yüksek atlamada başarılı olmak için, atlamadan birkaç dakika önce zihninde 2.38 m. yüksekliğindeki yüksek atlama çıtasını geçtiğini canlandırır. Yine tenis yıldızları şutun geleceği yeri top ile raket birleşmeden birkaç satise önce zihinlerinde canlandırırlar.

Bütün bu örnekierde görüldüğü gibi kişisel başarı ve amaca ulaşmada "Canlı Zihinsel Resimler" kullanılmaktadır. Bu süreç çok sayıda isimlendirmelerle devam eder- gözönünde canlandırma, hayal etme, içsel resim, kendini- disipline etmek ­ancak, bu hayret verici teknik iyi yönlendirilmiş bir zihnin nasıl olabileceğini göstermektedir.

Antrenmanlarda, özellikle fiziksel çaiışma üzerinde aşırı önemle durulmaktadır. Fakat vücut ancak ve ancak zihnin vücuda ilettiği şeyleri yaptığından, zihinsel benzeştirme antrenman programlarının bütünleyici bir parçası haline getirilmelidir.

Birkaç yıl önce "Reader's Digest”, tise düzeyinde üç grup basketbol oyuncusu üzerinde yaptığı araştırmayı yayınladı. Araştırmada, oyuncular aynı becerilere sahipti­ler ve serbest atış araştırılan özel beceri idi. Araştırma bir ay sürdü ve I. gruba serbest atış pratiği yapmamaları söylendi. II. gruba günde bir saat serbest atış çalışması yaptırıldı. III. grup ise günde 1 saat serbest atış çalışmasını zihinlerinde canlandırdılar. I. grubun serbest atış ortalamaları %39'dan % 37ye düşerken, II. grubun ortalamaları % 39'dan % 41'e çıktı. III. grubun ise % 37`den % 42.5'e yükselmiştir.

Zihinsel canlandırmadan elde edilen kazançlar, sadece kişinin yaratıcı hayalleri ile sınırlandırılır. Sporculara özel bir takım yararlar aşağıda verilmiştir.

• Atlama, atma, ağırlık kaldırma, oyuniar seriler gibi daha birçoküziksel becerilerin zihinde tekrarlanması aşırı öğrenmeyi hızlandırır.

• Sporcuların eldeki egzersiz üzerinde konsantre olabilmelerini sağlayan becerile­rin ve bozucu faktörferin etkili şekilde kontrolü sağlanır.

Bu yöntemde zihni canlandırmalar (imalajlar) amaçlara ulaşma doğrultusunda bilinç altını güçlü bir şekilde programlayabilir. Örneğin, diskin salınımının zihinsel kavramı, atletin bu amaca olan davranışlarını ve hareketlerini pozitif olarak uyarır.

NELER CANLANDIRILABİLİR?

Rehberlik ve danışma psikoloğu ve "Visualisation'un yazarı Adelaide Bry 'hiçbir şey önemsiz değildir veya gözümüzde canlandırmak bizim için çok önemlidir. Bizim yaşamımız mümkün olduğunca gördüğümüz şeylerle sınırlıdır. Zihinde canlandırmada biz sahip olduklarımızı, istediklerimizi genişleterek geliştiririz.' demiştir.

Buruce Jenner, Olimpik dekatlona hazırlanırken her hareketi günde birçok kez zihinde canlandırmış ve bunun sonucunda vücudunu doğru şekilde programlamıştır. Bilinçaltımız, canlandırdığımız deneyimlerin gerçek ve hayellerini ayırdedemediği için zihinde yaratılan uyarıya da gerçek olaylar gibi aynı düzende reaksiyon verecektir. Bu, sporcuya performans gelişiminden çok daha yararlı olacaktır.

Los Angeles'de ağrı kontrolü uzmanı olan Dr. David Brosler, hastalarına rahatsızlıklarının şeffaf imajlarını oluşturmalarını öğretir ve ondan sonra ağır uyarıcılarının yok olacağını canlandırır.

• Sporcuların duygusal ve diğer zayıflatıcı uyarıcıların kontrol edilmesine izin veren rahatlama becerilerinin kazanılması.

• Gerçek yarışma ortamlarındaki problemlerle karşılaşmadan önce zihindeki prob­lemler veya olaylarla etkili başedebilme ve cesaretle karşılaşma imkanı sağlar.

• Sakat veya hasta iken pratik yapmak, öğrenmek ve burtu korumak için güçlü bir yöntemdir.

• Sporcuların yapmayı istedikleri fiziksel kalıpların yapımı ve kalıcılığı için son­dakikarahatlatıcısıdır.

ÖĞRENEBİLİR BECERİ

Fiziksel beceri gibi zihinsel. benzeştirmeyi de en verimli şekilde kullanmak için tekrar pratik yapmak gerekir. Subcenscious hafıza bankasında biriken önceki bilgile­rin üzerine eklenecek duygu ve düşüncelerin hafızaya toparlanması ile kendi imajında bir değişme meydana gelecektir. Bu da, yeni davranışları oluşturmakta ve sürekli tekrar edilerek öğrenilmekte olan zihinsel girdilerden belirlenen fiziksel perfor­mansların değiştirilmesine neden olmaktadır.

Gerçekte zihinde canlandırma sparcuların kendi spor dallarında öğrenmek veya geliştirmek istedikleri becerinin resimlendirilmesi için gerekli- çok iyi salınım, daha yüksek atlama, çok fazla kendine güven- bir tekniktir.

ZİHİNSEL CANLANDIRMANIN ÖĞRENİLMESİ

Zihinsel canlandırma becerilerinin öğrenilmesi ve kullanılması için hypnosis'in üzellikleri gibi ciddi bir transa girmeye gerek yoktur. Kendinizi tamamen serbest (relax) hale getirin. Rahatça oturun veya uzanın, gözlerinizi kapatın ve birkaç kere yavaş ve derin nefes alın. Şimdi aşağıdaki basamakları takip edin. Yapacağınız kesin harekete tamamen konsantre olun.

1- Dikkatinizi yavaşça parmak ucunuza ve ayaklarırııza yoğunlaştırın; Kendinizi, rahatlamaya başladığınızı, sıcakla çevrelendiğinizi, hafiflediğinizi hissedin. Kademeli olarak, diğer vücud parçalarınıza geçin, yüzünüze doğru yukarıya yavaş yavaş çalışın. Birkaç saniye bu rahat durumda günün kaygılarından serbestçe uzaklaşın.

2- Rahatlamış zihninizi istediğiniz amacın pozitif imajı ile doldurun. Canlı olarak, kendinizin iyi yarıştığınızı görün. Yarışmada rahatça yarıştığınızı resimleyin.

3- Bu imajları mümkün olduğunca berrak ve detaylı yapın. Beceriyi mükemmel teknikle yaptığınızı resimleyin. Nasıl görüneceğinizi hissedeceğinizi, davranacağınızı ve konuşacağınızı canlandırın. Gerçekçilik güveni oluşturur. Her zaman bir önceki imajınızı tekrar görüntüleyin, son zamankindsn daha fazla detaylan içerin. Sesler, kokular ve tatların farkına vararak imajlarınızı harekete geçirin.

4- Kendinizi başarılı durumda görün, çevrenizi ve etrafınızdaki insanları kontrol edin. Tekrar zaman zaman başarılı olun. Canlandırmanızı hiçbir zaman çok fazla geniş alana yaymaktan kaçının. Tek görüntüye konsantre olun yoğunlaşmak verimli­liğin anahtarıdır.

5- Birkaç dakika için en pürüzsüz imajınızla meşgül olduktan sonra varlığınızın gerçek bir parçası olması için yaratmış olduğunuz tiyatroyu, sporunuzda başarılı ve mükemmel olduğunuzu kendi kendinize söyleyin. Bu düşünceleri tekrar tekrar yinele­yin.

6- Şimdi bir veya 2 dakika için rahatlayın, birkaç derin nefes alın ve yavaşça gözlerinizi açın. Birkaç saniye kendinize yönlendirmek için izin verin. Daha sonra akti­vitelerinize yeniden başlayın.

BAŞLANGICA HAZIR OLMAK

Başlangıca hazır olmak için, sporcu bu canlandırma tekniğini günde 2 ve 3 kere uygulamalıdır. Bu yönteme, sporcu başarmak istediği amaçlara vücudunun pozitif güçlerini aktif adımlarla, sportif becerilerini yapmada oluşmasını istediği değişiklikleri yaşamaya başlayacaktır. Üzerinde ısrarla durması sayesinde kendi amaçlar ve potansiyelini hazırlatan şeyleri canlandırır.

Bu tekniğin gün aşırı pratik edilmesi ile negatif beklentilerden kurtulmaya yardım edilir ve sportif dünyadaki başarının merkezi amaca ulaşılması için, baş ve vücud kendinden geçerek hareket etmeye başlayacaktır.

Yayına Hazırlayan : İsmail YILDIZ