TEMEL ENGEL TEKNİĞİ

Dr. Gerd SCHROTER                                                          Çeviren: Güner GÛNGÖR

 

  

1-2 Hızlanma safhası                                                6-7 Destek safhası-II

3-6 Engel geçme safhası                                           8              Koşu safhası

3  Destek safhası-I

4-5 Uçuş Safhası

Engel koşuları, atletizmde teknik branşlardan en çok rağbet edilenlerden biri. Engel koşularının anlaşılması güçtür. Çünkü sprintler arasında sürekli değişen hare­ket örnekleri ve maksimum süratte engel geçme hareketi vardır. Engel koşusu sade­ce engel koşucuları için değil bütün atletler için, temel gelişim antrenmanlarından biridir. Diğer branşlara gerekli olan kondüsyon ve koordinasyonun sağlanmasında mükemmel etkisi vardır.

Aşağıda, gelecekteki engelcilerin gelişimlerinde ve temel antrenman programların­da kullanılmak üzere, uygun tekniksel bilgiler sunulmaktadır. Tekniğin basitçe ve daha iyi anlaşılabilmesi için hızlanma, engel geçme ve engeller arasındaki koşudan ibaret olan üç temel safhada incelme yapılır. Her safhanın başlangıç ve bitiş noktalar, fonksiyonları ve görevleri vardır.

HIZLANMA SAFHASI

Başlangıç:         Çıkışla

Bitiş:                 Sekizinci adımdan sonraki yere basma

Fonksiyonları:   Maksimal hızlanma ve birinci engelin geçilmesi için hazırlan­ma.

            Görevleri:  1. Doğru adım basma yerlerinin başarılması için çıkış pozisyonunun ayarlanması.

2. Dördüncü adımdan sonra çıkış eğiminin düzeltilmesi

3.      Doğru sıçrama noktasına varmak.

Engel koşularında çıkış ve hızlanma safhaları sprintteki harekete benzerdir. Bununla beraber, doğru sıçrama noktasına varılmasında, çıkış takozu pozisyonunda bazı düzenlemeler yapılması gerekebilir. Ardındın da "dikkat" pozisyonunda diz açıları düzenlenir. Çıkış bloklarında ayakların pozisyonuna dahi ihtiyaç olabilir.

Sürat koşucusuna benzeyen engelci, ilk engele maksimum süratte varacak şekilde çabuk hızlanabilmelidir. Bütün üst seviye engelciler, engeller arasındaki hızla­nabilme yetenekleriyle sınırlanırlar. Ek olarak, ilk engelin geçilme hazırlığında engelci, genellikle takozdan çıktıktan sonra 4 veya 5. adımlarda, öne eğimini sprinterlerden daha önce azaltırlar.

ENGEL GEÇME SAFHASI:

- Destek Safhası-I

Başlangıç: Takozdan çıktıktan sonra sekizinci adımın veya engel geçildik­ten sonra üçüncü adımın yere basmasıyla başlar.

Bitiş:                 Sıçrarken yerle temasın kesilmesiyle biter.

Fonksiyonları:   1. Aşırı sürat kayıplarına uğramadan engelin geçilmesi.

                        2. Engelin etkili geçilmesine hazırlık.

Görevleri:  1. Sıçramadan önce yüksek koşu pozisyonu

2. Sıçrama adımında ayağın pençesiyle konması.

 3. Öndeki bacağın iyice bükülerek kaldırılması. (Diz engele doğru hareket eder)

4. Destek bacağıyla enerjik bir itiş.

Sürat koşusunda engellerin geçilmesinde, ağırlık merkezi yukarıya kaldırılır ve sıçrama esnasında hız düşer. Bu bakımdan, engel geçme hareketinin yeterliliği, sürati kaybettirmeyen mümkün olan en iyi uçuş eğrisine bağlıdır. Atlet normal sprint pozis­yonundan çok az bir sapmayla engeli geçmeyi amaçlar. Bunun başarılması aşağıda­ki hususlara bağlıdır.

• Sıçrama, mümkün olan en yüksek koşu pozisyonundan olur. Bu durum son adımın, ikinci adımdan 5-15 cm. daha kısaltılması demektir. Sıçrama ayağı, ağırlık merkezi izdüşümü noktasına yakın basar.

• Ağırlık merkezi pozisyonu, destek safhasında bükülü lider bacağı, omuz ve kolla­rın kaldırılmsıyla ileriye doğru hareket ettirilir. Bu durum atleti biyomekanik olarak sağlam bir pozisyona getirir ve engele saldırmada psikolojik bir avantaj sağlar.

• Sıçrama, ağırlık merkezinin mümkün olduğunca küçük bir yükselmesiyle ileriye doğru yapılmalıdır. Bu doğru sıçrama noktasına bağlıdır. Atletin ağırlık merkezi, engel­den önce ve en yüksek noktada olmalıdır.           .

Sıçramadaki itiş, yerle temasın uzatılmasıyla gerçekleşmelidir. Böylece, itiş yatay yönde yapılır. Bu duruma üst gövdenin ileriye eğilmesi de yardım eder ve gereken ileri momentum yaratılır.

Sıçrama hareketi bütünü, itişin yönünü içine alır ve lider bacak dizinin hareketine de bağlıdır. Diz, alt bacağın engele doğru savrulmasından önce topuk yatay bir pozis­yonda bükülü bacağın engele doğru gitmesine önderlik yapar.

UÇUŞ SAFHASI

Başlangıç:         Sıçramanın ardından başlar        ,

Bitiş:                Lider bacağın engeli geçip yere basmasıyla biter.

Fonksiyonları:   1. Fazla sürat kaybetmeden engelin uygun geçilmesi.

                   2. Uçuş esansında uzuvların yeterli hareketlerinin geliştirilmesi.

Görevleri:          1. Etkili bir konma için hazırlık

2. Lider bacağın öne doğru düz bir hatta gitmesi.

3. Gövdenin ve lider bacağına çapraz kolun öne uzanması.

4. Omuzların ve kalçanın koşu yönüne bakması.

5. İlk rahatlama pozisyonundan sonra itiş bacağının yandan gelerek hızla ileriye alınması.

6. Basmadan önce lider ayağın hızla indirilmesi.

Uçuş hareketinin amacı, etkili bir geçiş ve konmaya hazırlık için ağırlık merkezine vücut parçalarının yakın tutulmasıdır. Bunun başarılmasında, lider bacak gergin, engelin üst kenarına yakın geçirilmesi gerekir. Diz açısı, ayak engel üstündeyken tam gergin, engel geçildikten sonra hafifçe bükülür ve aktif bir hareketle aşağıya iner.

İtiş bacağı, sıçrama itişinden sonra bir anlık rahatlar, diz ve ayağın döndürülerek yandan hareketine başlar. Engel geçilirken kalça, diz ve ayak bileği arasında 90°lik bir açı vardır.

Lider ve itiş bacağının hareketleri, atletin ağırlık merkezine mümkün olduğunca yakın yapılması amaçlanır, ağırlık merkezi alçak bir eğriyi takip eder. Üst gövde ve kol hareketleri ağırlık merkezinin izlediği yolun yüksekliğine etkide bulunur. Üst eğrinin yataya yakın olmasına dikkat edilir. Uçuş esnasında gövdenin ileriye eğilmesini attır­maya ihtiyaç yoktur. İleriye eğilme, sıçrama anında tesis edilir, uçuş ve konma anında değişmez; bacak hareketleri de kollarla dengelenir.

DESTEK SAFHASI-II

Başlangıç:         Engelden sonra lider bacağın yere basması

Bitiş:                 Engelden sonraki ilk adımın basılması

Fonksiyonu:      Engeller arasındaki koşunun yeterli transferi va ani konmanın düzenlenmesi.

Görevleri:         1. Lider ayağının elastik konması.

2. Ağırlık merkezi, basma noktası üzerine gelmeli.

3. Kalçanın gerginliğinin aktivitesi.

4. İtiş bacağının dizinin hızlı öne hareketi.

Konmada temel amaç, yere basmadaki çarpma yüzünden süratte azalmadan kaçınmaktır. Ağırlık merkezinden geçen dikey çizginin ayaktan geçmesi yaniımcı olacaktır. Bu durum lider bacağını, ağırlık merkezi izdüşümünde aktif yere basmasıyla başarılabilir. Kalçanın enerjik gerginliği, lider bacağın konma süratini attırmaya ve devam ettirmeye yardım eder. Ayak bileği çarpmayı emerek ayak pençesine konma gerçekleşir.

Konma öncesi ve anında atletin ağırlık merkezinin ileri hareketine itiş bacağının ileri savurmasıyla yardım edilmelidir. İtiş bacağının kalçası, dize kadar koşu yönüne hareketirıe devam eder. ltiş bacağının etkili ileri savrulmasi sıçramayı takiben bir rahatlık safhasından sonra mümkün olabilir. Şayet konma uygun gerçekleşmezse ilk adım genellikle çok kısa olacaktır.

    1. ADIM               2. ADIM               3. ADIM   .

1.20-1.40 m. % 28-30                % 35-37                % 34-35

    1.60-1.75 m.         1.95 - 2.00 m            1.85 - 1.95 m.  2.00 - 2.30 m.

 

ENGEL ARALARINDAKI ADIM UZUNLUKLARI

Başlangıç:           Engeller arasındaki ilk adımın itişinin bitmesiyle

Bitiş:                   Engeller arasındaki son adımın yere basmasıyla

Fonkisyonları:     1. Sürat kayıplarının telafi edilmesi.

2. Bir sonraki engelin geçilmesine hazırlık ve engel aralarında uygun adımların atılması

Görevleri:           1. Birinci adımın aktif itişi

                          2. Birinci adımın mümkün olduğunca uzun atılması

                          3. Üçüncü adımın kısaltılması.

Engeller arasındaki koşunun etkinliği, konmanın kalitesine ve konmadan sonraki ilk adımın performansına bağlıdır. Konma adımı özel bir göreve sahiptir ve üçüncü adım sonraki sıçramaya hazırlar. Sadece ikinci adım gerçekten normal sprint hareke­tine benzerdir.

ÖZET:

Temel antrenman safhasının sonunda atletlerden aşağıdakiler beklenir:

• 11 engele 8,9 veya 10 adımda varılarak maksimum ivmelenme.

• Adımlara kısaltma veya uzatma yapmadan, engeller arasında üç adım veya dört ritmiyle çalışabilme yeteneği.

• Engel geçme için doğru sıçrama noktasına varabilme (Toplam geçiş mesafesinin 2/3’ü).

• Engelden önce yüksek bir koşu postürü (Dik, lider bacağının iyice bükülmesi, omuzlar ve kolların yüksekliği)

• Engellerin rahat geçilmesi, fakat sıçrama açısının az olması.

• Engele doğru düz bir hatta, yüksek diz çekerek alt bacakla enerjili bir saldırı.

• Sıçramadan sonra itiş bacağının bir rahatlık safhasıyla engelin geçilmeden önce itiş ve lider bacakları arasında göze çarpan ayrılma.

• Hızlı ve aktif çalışmaya teşebbüs etmek. Ağırlık merkezi henüz konma noktası üzerinde değildir; ayağın pençesiyle basması sağlamca oturmamıştır.

• ltiş bacağı dizini yükseğe doğru geliştirme eforuna konsantre olunmasına rağmen, bacak çok erken düşer. Sonuçta ilk adım hafifçe kısadır.

 

Yayına Hazırlayan : Hüseyin HAMZAOĞLU