GÜLLE ATMADA OPTİMUM ATIŞ AÇISI

                                                          

Andreas MAHERAS                                                                       Çeviren : Alper AŞÇI

 

            Birçok atış problemi için atış noktası, dokunma noktasından farklı bir düzeydedir. Bu tür problemler çoğunlukla atışın maksimum uzaklığındaki gülle atma branşını içerir, veya atışın maksimum uzaklığındaki gülle atma branşını içerir, veya atışın optimum açısı genellikle keşfedilir. 

            Bir atışın uzaklığı (atış yüksekliği düşme yüksekliği ile aynıdır) aşağıdaki eşitlik ile belirlenir.

R = v2 *Sin2a/g          R : uzaklık

                                   a : elden çıkış açısı

                                   v : elden çıkış hızı

                                   g : yerçekimi ivmelenmesi

            Aynı koşular altında, mümkün olan maksimum yatay uzaklığa ulaşmak amacıyla atlatmadaki  optimum açının 45 derece olduğu bilinmektedir. Ancak, gülle atma ve diğer atma branşlarında da olduğu gibi atış yüksekliği düşme yüksekliğinden daha yüksek ise, o zaman maksimum uzaklığın eşitliği aşağıdaki şu formüle dönüşür;

 

            R=v2 *Sin a* Cos a + v *Cos a*  (v*Sin a)2 + 2gh/g

            h: atış yüksekliği.

            Maksimum uzaklık için atma yüksekliği düşme yüksekliğinin üzerinde olduğunda, belli bir hızla optimum atma açısı yükseklik kullanılarak matematiksel olarak aşağıdaki formül ile elde edilebilir.

                        a = arcsin 2*(1 + gh/v2) ya da

            Sin a = 2*(1+gh/v2)

            Bu son eşitlik için, eşitliğin parçasından elde edilen değere uygun olan açıyı bulmak için sinüs tablosuna bakılabilir. Antrenörler, gülle atma sırasında güllenin elden çıkış açısının 45 dereceden daha az olması gerektiğini bilmektedirler. Eşitlik ile ilgili olarak, antrenör literatüründe yaygın olarak sunulmamış olan yukarıdaki eşitlik, aslında atış yüksekliği atış hızı gibi atmanın karakteristiği bilindiği zaman, gerçekten atışın optimal açısının tahminini yapabilmede bir araç görevi yapar. Ayrıca bu eşitlik, antrenörlerin atış açısını 45 dereceden daha az önerme nedenleri için bir açıklamada sağlamaktadır. Aslında, bu eşitlikte sıfırdan büyük h değerleri için (h>0), son değer 45 derecelik açıya uygun gelen sinüs 0,7071 değerinden daima büyük olacaktır. 0.7071’ den küçük sinüsler 45 dereceden daha küçük açılara isabet etmektedir. Eşitlikte sıfıra eşit h değerleri için (h=0) değer, tam anlamıyla atış ve düşme düzeyleri aynı seviyede oldu­ğunda atışın en uygun açısını ifade eden 45 derecenin sinüsü olan 0,7071 değeri olacaktır. Tablo-1 maksimum uzaklık için optimum atış açısında atışın hızı ve yüksekli­ğinin etkisini göstermektedir.

            1-Optimum atış açısı daima 45 dereceden düşüktür.

            2-Verili bir atış yüksekliğinde, atışın hızı arttıkça, 45 derece değerine yaklaşarak, optimum açı da artar.

            3-Verili bir atış hızında, atışın yüksekliyi arttıkça optimum açı da düşmektedir.
Atışın hızı azaldıkça, optimum açının artmanı 45 dereceden sapmasını (azalması)

gerektirdiği gibi, atışın yüksekliğinin de arttıkça optimum açının artması 45 derecelik

açıdan saptırır.

            Burada, yukarıdaki genellemelerin diğer atma branşları için do doğru olduğu belir­tilmelidir. Ancak, Özellikle cirit ve disk atma olmak üzere bu atma branşlarında rüzgârın yönü ve hızı gibi diğer faktörler uçuş karakteristiği ve gülle, disk, cirit ve çekicin uçuş karakteristiği ve mesafesi üzerinde geniş etkiye sahip olabilir.



 

Sonuç olarak, atış açısı gülle atma branşı için önemli bir karakteristik olmasına rağmen, eğik atışın mesafesini önemli ölçüde etkileyen bir faktör olarak atışın hızı üzerinde yoğunlaşılmalıdır. Atışın yüksekliği ise, atış performansını etkileyen daha az önemli bir faktör gibi görünmektedir.

                                              

Yayına Hazırlayan : Nalan MUSLU